Суд раиси маҳаллада арзгўйларнинг мурожаатларини ўрганди

        Андижон туманининг Миробод маҳалла фуқаролар йиғинида вилоят суди раиси Талъатжон Мелибоев ҳамда судьялар томонидан сайёр қабул ҳамда аҳоли вакиллари билан мулоқот ўтказилди. Унда 30 дан ортиқ фуқаро иштирок  этди.

        Андижон туманининг Миробод маҳалла фуқаролар йиғинида вилоят суди раиси Талъатжон Мелибоев ҳамда судьялар томонидан сайёр қабул ҳамда аҳоли вакиллари билан мулоқот ўтказилди. Унда 30 дан ортиқ фуқаро иштирок  этди.

        Дастлаб учрашувда қонунчиликдаги янгиликлар, шунингдек, суд-ҳуқуқ тизимидаги ўзгаришлар хусусида сўз юритилди. Жумладан, Тараққиёт стратегиясида назарда тутилган бешта асосий вазифанинг иккинчиси ҳам суд-ҳуқуқ ислоҳотларини изчил давом эттириш билан боғлиқ бўлиб, “суд идорасига иши тушган ҳар бир шахс ушбу даргоҳда қонун ва адолат устувор эканига ишонч ҳосил қилиши лозим” деган қараш ҳеч қачон ўзгармас тамойилга айланиши зарур. Мулоқотда айни йўналиш билан боғлиқ масалалар хусусида атрофлича маълумот берилди.

        Сайёр қабулда никоҳдан ажратиш билан боғлиқ ишлар юзасидан 3 нафар, ер низоси бўйича 1 нафар, уй-жой низоси бўйича 1 нафар фуқаронинг мурожаатлари ўрганиб чиқилди ҳамда барчасига ҳуқуқий тушунтиришлар берилди. Шунингдек, суд томонидан тайинланган ахлоқ тузатиш билан боғлиқ жазони ўтаётган 10 нафар шахс билан ҳам мулоқот қилинди. Уларнинг жазодан муддатидан  илгари шартли равишда озод қилиш ҳақидаги мурожаатлари ижобий ҳал этилди.

 

“Хатга тушди – ўтга тушди”ми? Ёки Асакалик фуқаро кредитга кафил бўлиб, нега 68 миллион сўм зарар кўрганлиги хусусида

Кейинги пайтларда яқин танишлари банкдан олаётган кредитга кафил бўлиб, оқибатда “емаган сомсага пул тўлашга” мажбур бўлаётган фуқаролар тез-тез учраб турибди. Шулардан бири – А.Н. фуқаролик ишлари бўйича Асака туманлараро судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, жавобгар С.Т.дан 68 миллион сўм зарарни ундиришни сўраган.

 

Аниқланишича, А.Н. жавобгар С.Т.нинг “Микрокредитбанк” туман филиалидан олган 50 миллион сўм кредити учун кафиллик шартномаси асосида кафил бўлган. Бироқ жавобгар кредит шартномаси бўйича қарздор бўлса-да, кредитнинг тани ва фоизларини умуман тўламасдан келган. Оқибатда ундирув кафилнинг иш ҳақи пластик картасидан ойма-ой ечиб олиниб, жами 68 миллион сўм маблағлар кредит тани ва фоизлари учун тўланган. Қисқаси, даъвогар ушбу зарарни жавобгардан ундиришни сўраган.

 

Иш ҳужжатларидан кўринишича, тарафлар ва банк ўртасида кафиллик шартномаси тузилган бўлиб, унга кўра кафил агарда кредит шартномаси бўйича тўловлар белгиланган муддатларда ва миқдорларда амалга оширилмаган тақдирда тўлов мажбуриятларини тўлаб бериши, шартнома бўйича кредит олувчи билан солидар жавобгар ҳисобланиши белгилаб қўйилган.

 

Суднинг ҳал қилув қарори билан даъвогар А.Н.нинг жавобгар С.Т.га нисбатан “Зарарни регресс тартибида ундириш ҳақида”ги даъвоси қаноатлантирилди ва кафилга етказилган зарар ундириб берилди.

 

Ёки яна бир мисол. Даъвогар банк филиали судга даъво аризаси билан мурожаат қилиб, кредит бўйича қарздор С.Б. ва кафил К.О.дан тўланмаган 30 млн. сўм қарздорлик ва банк фоизларини солидар тартибда ундиришни сўраган.

 

Суд ишни тарафларни иштирокида атрофлича кўриб чиқиб, даъвони қаноатлантириш ва банк фойдасига 30 млн. сўм қарздорлик ва банк фоизларини кредит олувчи ва унинг кафилидан солидар тартибда ундириш ҳақида ҳал қилув қарорини чиқарган.

 

Суд ҳужжати қонуний кучга киргандан сўнг белгиланган тартибда ижро қилиш учун МИБ туман бўлимига юборилган. Мажбурий ижро ҳаракатлари давомида кафилнинг доимий иш жойи бўлганлиги, унинг пластик картасига ойма-ой иш ҳақлари келиб тушиши аниқланиб, суд ижро ҳужжатида кўрсатилган маблағлар кафилнинг иш ҳақидан бўлиб-бўлиб ундириб олинган.

 

Гарчанд, кафил олинган кредит маблағларидан умуман наф кўрмаган бўлса-да, кафиллик шартномасига имзо қўйиб, кафил мажбуриятларини зиммасига олган.

 

 

Таъкидлаш жоиз, кейинги йилларда  аҳолининг кредит олишга бўлган эҳтиёж ва талаблари муттасил равишда ошиб келмоқда. Бундан ташқари, аҳолига қулайлик яратиш мақсадида маиший буюмлар, оргтехника, қурилиш маҳсулотлари ва бошқа турли хил маҳсулотларни пулини бўлиб бўлиб тўлаш шарти билан етказиб бериш шартномалари асосида савдо фаолияти кенг тус олди.

 

Албатта, бу тоифадаги кредит шартномалари шартлари ҳамма вақт ҳам қарз олувчилар томонидан ўз вақтида бажарилмайди.

 

Оқибатда низо келиб чиқиб, кредитор ташкилотлар томонидан судларга даъво аризаси билан мурожаат қилинмоқда. Айниқса, суд статистикасидан кўринишича, бу тоифадаги ишлар фуқаролик ишлари бўйича судларга келиб тушаётган ишларни асосий салмоғини ташкил қилади.

 

Аксарият катта миқдордаги кредит маблағларини қайтарилишини таъминлаш мақсадида кредит таъминоти сифатида кафиллик шартномаси ёки гаров мулки олинади.

 

Амалдаги Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексига кўра, кафиллик шартномаси бўйича кафил бошқа шахс ўз мажбуриятини тўла ёки қисман бажариши учун унинг кредитори олдида жавоб беришни ўз зиммасига олади.

 

Қарздор кафиллик билан таъминланган мажбуриятни бажармаган ёки лозим даражада бажармаган тақдирда кафил ва қарздор кредитор олдида солидар жавоб берадилар, башарти қонунда ёки кафиллик шартномасида кафилнинг субсидиар жавобгар бўлиши назарда тутилган бўлмаса.

 

Башарти, кафиллик шартномасида бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, кафил кредитор олдида қарздор билан баравар ҳажмда жавоб беради.

 

Яна бир эътиборли жиҳат шуки, мажбуриятни бажарган кафилга кредиторнинг ушбу мажбурият бўйича ҳуқуқлари ҳамда гаровга олувчи сифатида кредиторга тегишли бўлган ҳуқуқлар кафил кредиторнинг талабини қанча ҳажмда қаноатлантирган бўлса, шунча ҳажмда ўтади. Кафил кредиторга тўланган суммага фоизлар тўлашни ва қарздор учун жавобгарлик муносабати билан кўрган бошқа зарарини тўлашни қарздордан талаб қилишга ҳақли.

 

Ўрни келганда, фуқароларимизга бошқа шахс олаётган кредит маблағлари учун кафил бўлишдан олдин кафиллик шартномасида кўрсатилган шартлар ва мажбуриятлар билан синчковлик билан танишиб чиқишларини тавсия қилган бўлар эдик. Бу ўз навбатида келгусида шу каби низолар келиб чиқишининг олдини олган бўларди.

 

Албатта, бу тоифадаги ишлар кўрилишида судлар ҳар бир тарафнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатлари ҳимоясини таъминлаш билан бир қаторда, шартнома мажбуриятларини шартномада белгиланган тартибда ижро этилишини кафолатлайди ва бу билан қонун устуворлиги таъминланади.

 

Эркинжон Собиров, фуқаролик ишлари бўйича Асака туманлараро судининг раиси

Farg‘onada 1 ming 78 nafar muqaddam sudlangan shaxs yana jinoyatga qo‘l urgan

Farg‘onada sudlar tomonidan o‘tgan yilda 6 nafar fuqaroga nisbatan tergov organi tomonidan qo‘yilgan nohaq ayblovlar bekor qilinib, ularning barchasiga birinchi instansiya sudlari oqlov hukmlarini chiqargan.

Shuningdek, ushbu davrda 719 nafar shaxsga nisbatan 470 ta jinoyat ishi bo‘yicha dastlabki tergov organi tomonidan qo‘yilgan ayblov o‘zgartirilib (modda to‘liq ayblovdan chiqarilgan, modda qismi yoki bandi chiqarilgan yoki boshqa moddaga malakalanib hukm chiqarilgan) hukm o‘qildi.

Bu ma’lumotni Farg‘ona viloyati sudi raisi Shuhrat Kamolov xalq deputatlari viloyat kengashining sessiyasidagi viloyatda sudlar tomonidan fuqarolar huquqlari va erkinliklari, shuningdek, korxonalar, muassasalar, tashkilotlarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini sud yo‘li bilan himoya qilish borasida 2020 yilda amalga oshirilgan ishlar va 2021 yilda ko‘riladigan chora-tadbirlar haqidagi axborotida aytib o‘tdi.

Odil sudlovni amalga oshirish, fuqarolarning huquq va erkinliklarini himoya qilish borasida viloyat sudlari tomonidan 2020 yil davomida muayyan ishlar amalga oshirilgan. Xususan, o‘tgan yil davomida jinoyat ishlari bo‘yicha Farg‘ona viloyat sudi va tuman (shahar) sudlari tomonidan jami 5 ming 282 nafar shaxsga nisbatan 4 ming 310 ta jinoyat ishi tamomlangan.

Tahlillar sudda ko‘rilgan mazkur shaxslarning 1 ming 78 nafari yoki 20,4 foizi muqaddam sudlangan shaxslar ekani, shuningdek, jinoyatlar asosan ichkilikbozlik, ishsizlik, oilaviy va qo‘shnilar o‘rtasidagi kelishmovchiliklar oqibatida kelib chiqayotganligini ko‘rsatmoqda.

Xususan, jinoyat ishlari bo‘yicha Farg‘ona shahar sudining 2020 yil 3 dekabrdagi hukmiga ko‘ra, A.Kojanova O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksi 97-moddasining 1-qismi (qasddan odam o‘ldirish) bilan Jinoyat Kodeksining 57-moddasi qo‘llanib, 7 yil ozodlikdan mahrum qilish jazosini olgan.

Mazkur jinoyat ishi bo‘yicha sudlanuvchining shaxsiga oid ma’lumotlar o‘rganilganida A.Kojanova muqaddam bir necha bor sudlanganligi, jinoyat sodir qilingan vaqtda vaqtincha ishsiz bo‘lgani, nikohi sud tomonidan bekor qilingan bo‘lib, 3 nafar farzandi borligi, Farg‘ona shahri, Yuksalish ko‘chasi, 84-uy, 5-xonadonda doimiy ro‘yxatda tursada, jinoyat sodir etilgan vaqtda Farg‘ona shahri, A.Yassaviy ko‘chasi, 40/B-ko‘p qavatli uy balkoni ostida yashab kelgani ma’lum bo‘ldi.

Bu esa, o‘z navbatida, ichki ishlar idoralari xodimlari va mahalla fuqarolar yig‘inlari hamkorligida joylarda aholi o‘rtasida, xususan, muqaddam sudlanganlar bilan profilaktik tadbirlar yetarli darajada olib borilmayotganligini ko‘rsatmoqda. Shuningdek, mutasaddi tashkilotlar tomonidan mazkur fuqaroning muammolariga yetarlicha e’tibor qaratilmaganligidan, uni ish va yashash joyi bilan ta’minlash choralari ko‘rilmaganligidan dalolat beradi.

«So‘x voqealari» bo‘yicha barcha sudlanuvchilarning oxirgi so‘zi eshitildi

Farg‘onada o‘tgan yilning may oyida So‘x tumanida bo‘lib o‘tgan ommaviy tartibsizliklar yuzasidan ayblangan 22 nafar shaxs ustidan davom etayotgan sud jarayonida bugun barcha sudlanuvchilarning oxirgi so‘zi eshitildi.

Dastlabki tergov organi tomonidan ushbu shaxslarga O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksining 244-moddasi (ommaviy tartibsizliklar) va 219-moddasi (hokimiyat vakiliga yoki fuqaroviy burchini bajarayotgan shaxsga qarshilik ko‘rsatish) kabi jinoyatlarni sodir etganlikda ayb e’lon qilinib, 9 nafar shaxsga nisbatan qamoqqa olish va 13 nafariga uy qamog‘i ehtiyot chorasi qo‘llanilgan. Ulardan bir nafari voyaga yetmagan shaxsdir.

2020 yil 31 may kuni O‘zbekiston Respublikasi So‘x tumani Chashma qishlog‘ining Qirg‘iziston Respublikasi Botken viloyati Qadamjoy tumani Chechme ayili bilan chegaradosh hududida joylashgan “Chashma” bulog‘i bo‘yida Qirg‘iziston hamda O‘zbekiston fuqarolari o‘rtasida buloqdan foydalanish yuzasidan kelib chiqqan nizo oqibatida ommaviy tartibsizliklar ro‘y bergan.

Ushbu nizoni bartaraf etish maqsadida So‘x tumani Chashma qishlog‘iga yetib borgan mahalliy hokimiyat vakillari hamda huquqni muhofaza qiluvchi organ xodimlariga tartibbuzarlar tomonidan faol qarshilik ko‘rsatilib, ularga turli darajada shikastlar yetkazilgan.

O‘tgan yilning noyabr oyidan buyon mazkur jinoyat ishini ko‘rish ishlari davom etayotgan bo‘lib, sud muhokamasi yakunlanmoqda.

Farg‘ona viloyat sudining jamoatchilik va ommaviy axborot vositalari bilan aloqalar bo‘limi xabariga ko‘ra, “So‘x voqealari”ga oid jinoyat ishi bo‘yicha sud muhokamasi ochiqlik va shaffoflik tamoyillari asosida olib borilib, ishni ko‘rishda 22 nafar sudlanuvchi, 36 nafar jabrlanuvchi va 21 nafar guvohlar so‘roq qilindi.

Prezident xalq qabulxonasi: qonuniylik va adolat

Prezident Xalq qabulxonalari tomonidan Qashqadaryo viloyatida o‘tkazilgan ommaviy qabullarda Qashqadaryo viloyati sudi jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’atining appelyasiya tartibidagi ochiq sud majlisida nohaq ayblanib, jarima jazosi tayinlangan 2 nafar shaxsga doir ish ham ko‘rib chiqildi.

Gʻuzor tumanida yashovchi Dilfuza Meylanovaning 8 yillik muammosi yechim topdi. 2012 yilda uy sharoitida tug‘ilgan farzandiga tug‘ilganlik haqidagi guvohnomani ololmayotgan ayolning muammosi adliya organlari tomonidan o‘rganilib, farzandiga tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma rasmiylashtirib berildi.

Ommaviy qabullar davomida 50 dan ortiq fuqaro ishga joylashtirildi, 30 ga yaqin murojaatchiga imtiyozli kredit, 25 nafariga davolanish uchun order ajratildi. Ehtiyoji bo‘lgan fuqarolarga nogironlik aravachalari, protez-ortopediya buyumlari topshirildi.

Umumlashtirib aytganda, Qashqadaryo vohasi bo‘ylab kechgan jonli muloqotlar asnosida 1 ming 655 kishi ko‘targan 1 ming 678 ta masala o‘rganilib, ularning 572 tasi joyida hal etildi. 524 ta murojaat bo‘yicha huquqiy maslahat va tushuntirish berildi, qo‘shimcha vaqt va o‘rganish talab qiladigan 582 ta murojaat bo‘yicha aniq muddat va mas’ullar belgilanib, nazoratga olindi. 

Ular 2015 yilda tazyiqlar ostida berilgan guvohliklar, asossiz ko‘rsatmalar bo‘yicha Surxondaryo viloyat sudining hukmi bilan jinoiy javobgarlikka tortilgan. Ya’ni, o‘zganing juda ko‘p miqdordagi mulkini o‘zlashtirish yo‘li bilan talon-toroj qilganlikda, pora olish va berishda vositachilikni amalga oshirganlikda ayblanib sudlangan.

Ularning murojaatlari asosida olib borilgan qo‘shimcha tekshiruvlar, sud jarayonlari natijasida aybsizligi o‘z isbotini topdi va reabilitasiya qilish yo‘li bilan oqlandi.

Mirishkor tumani «Ayzabod» mahallasida istiqomat qiluvchi Yulduz Normurodova ham katta umidlar bilan ommaviy qabulga keldi. Ma’lum bo‘lishicha, uning to‘ng‘ich o‘g‘li 21 yoshida 15 yilga ozodlikdan mahrum etilgan. Ayni paytgacha jazo muddatining 6 yilini o‘tagan farzandiga yengillik berishni so‘rab, Oliy sudga murojaat qildi. Uning arizasi Oliy sudda kassasiya tartibida ko‘rib chiqilishi ayolga umid baxsh etdi.

Xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar o‘rtasida yuzaga kelgan nizoli ishlarni ko‘rishda imkon qadar taraflarni kelishtirishga e’tibor qaratilmoqda. Savdo-sanoat palatasi Qashqadaryo viloyat boshqarmasining da’vogar Sho‘rtan gaz-kimyo majmuasi qoshidagi Qurilish-montaj-ta’mirlash boshqarmasi unitar korxonasi manfaatini ko‘zlab javobgar “RAVON STROY CITY” mas’uliyati cheklangan jamiyatidan 2 milliard 878 million so‘mdan ziyod mablag‘ni undirish yuzasidan sud tashabbusi bo‘yicha tomonlar o‘rtasida nizo bartaraf etilib, kelishuv bitimi tuzilishiga erishildi.

Xitoylik investor tomonidan kiritilgan da’vo arizasi esa qanoatlantirilib, investor ishtirokidagi O‘zbekiston-Xitoy qo‘shma korxonasi foydasiga 13 milliard 174 million so‘mdan ziyod mablag‘ni undirish to‘g‘risida iqtisodiy ishlar bo‘yicha sudlov hay’atining hal qiluv qarori qabul qilinib, investorning huquqlari tiklandi.

Qarshi shahrilik Dilafro‘z Xo‘jamurodova uyi yo‘qligi sababli 12 yildan buyon oilaviy yotoqxonada yashaydi. 4 nafar farzandi bor. Turmush o‘rtog‘i vafot etib, oila tashvishi, farzandlar tarbiyasi yolg‘iz o‘zining zimmasiga tushgan ayol ommaviy qabulga yashab turgan turar-joyini o‘z nomiga rasmiylashtirib berishda yordam so‘radi. Dilafro‘z Xo‘jamurodova hamda oilaviy yotoqxonada yashab kelayotgan yana 2 nafar ayolning murojaati ijobiy hal etildi.

Ommaviy qabullar jarayonida Oliy sudga 886 ta murojaat tushgan bo‘lsa, ularning 278 tasi joyida hal etildi, 280 ga yaqiniga asoslantirilgan tushuntirishlar berildi. Ijro uchun nazoratga olingan 239 ta murojaatdan 134 tasi bo‘yicha arizalar Oliy sud tomonidan kassasiya tartibida hal qilish uchun qabul qilinib, tegishli sudlov hay’atiga ko‘rib chiqish uchun o‘tkazildi. 18 ta fuqaroning arizasi viloyat sudining apellyasiya instansiyasida ko‘rish uchun qabul qilindi. 14 ta murojaat bo‘yicha da’vo arizasi birinchi instansiya sudining ish yurituviga qabul qilinib, nazoratga olindi. 141 nafar shaxs jazoni o‘tashdan muddatidan ilgari shartli ravishda ozod qilindi. 29 nafar shaxsga nisbatan aliment undirish yuzasidan sud buyrug‘i chiqarildi.

Ommaviy qabullarda Bosh prokuraturaga 360 nafar fuqaro turli masalalarda murojaat qilgan bo‘lsa, shundan 62 ta masala joyida hal qilindi. Murojaatlarning asosiy qismi tergov va surishtiruv, sud qarorlari ijrosi, ijtimoiy-iqtisodiy, uy-joy, moddiy yordam, kommunal soha yuzasidan bo‘ldi. Ish masalasida murojaat qilgan 21 nafar fuqaroning 4 nafari o‘ziga ma’qul bo‘lgan korxona va tashkilotlarga ishga joylashtirilgan bo‘lsa, 17 nafari kasbga o‘qitishga yo‘naltirildi.

Ichki ishlar vazirligi tomonidan qabul jarayonlarida 155 nafar fuqaro bilan muloqotlar o‘tkazilib, ular tomonidan bildirilgan 49 ta masala joyida ijobiy hal etildi, qo‘shimcha o‘rganish talab etiladigan 101 ta murojaat ko‘rib chiqilishi nazoratga olindi.

«Ko‘hna voha tomorqa xizmati» MChJ rahbari Obidjon Xudoyberdiyev esa bojxona xizmati mas’ullariga xorijdan olib kelingan mandarin mahsulotini o‘z omboriga bojxona ta’minlov summasisiz tushirishda amaliy yordam so‘rab murojaat qildi. Mahsulotni sifatli saqlash uchun jamiyatga qarashli omborda sharoit mavjudligi hisobga olinib, murojaat qanoatlantirildi.

Skip to content